از منظر کوپر[۱] و همکاران (۲۰۰۱)، سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی که به صورت اختصار [۲](CVI) یا [۳](CVC) گفته می شود، اولین بار در دهه ۱۹۶۰، تقریبا بیست سال بعد از اولین شرکت سرمایه گذاری مخاطره پذیر (VC) ظهور پیدا کرد. از لحاظ نوع شناسی، سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی، فعالیت های معین محدودی می باشند که به سرمایه گذاری خطرپذیر خارجی، که حالتی از کارآفرینی سازمانی است تعلق دارند. با این حال باید سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی (CVC) از سرمایه گذاری خطر پذیر (CV) متمایز شود چرا که سرمایه گذاری خطر پذیر (CV) بیشتر یک رویکرد کلی برای رشد و نوآوری جدید است که هر دو حالت سرمایه گذاری داخلی و خارجی را شامل می شود.سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی (CVC) جزء لازم اما ناکافی از یک استراتژی جامع سرمایه گذاری خطر پذیر (CV) است؛ اما متأسفانه به جای سرمایه گذاری خطر پذیر (CV) در ادبیات مورد استفاده قرار گرفته است. CVC یک سرمایه گذاری به شکل سرمایه گذاری خطر پذیر (CV) است که قانونی اداره شده و به شرکتهای تثبیت شده ای که در شرکت های کوچک و متوسط و استارت آپ ها دارای جایگاه سهامی (معمولا سهام های حداقلیه[۴]) هستند می پردازد. هاردیمون و همکاران (۱۹۸۳) بین کسب و کارهای مخاطره پذیر جدید و سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی (CVC) ها تمایز قائل می شوند و CVC را به عنوان خرید اوراق بهادار در شرکتهای خارجی، که به صورت مستقل توسط خود کارکنان شرکت خارجی مدیریت می شود، معرفی می کنند در ادامه قصد داریم برای روشن شدن بحث ابتدا تعریفی اجمالی از سرمایه گذاری خطرپذیر(vc)، سرمایه گذاری خطر پذیر شرکتی(cvc) و همچنین کارآفرینی سازمانی داشته باشیم.
سرمایه گذاری خطرپذیر(VC):
موتور محرک پیشرفت های فناورانه، ایده های کاربردی خلاقانه ای است که در ذهن کارآفرینان، مخترعان و مبتکران شکل می گیرد. اما اغلب این کارآفرینان فاقد تجربه در سه عامل اصلی ۱) دانش و تجربه ی مدیریتی، ۲) منابع مالی کافی و ۳) بازار و مشتری که محصول حاصل از این کارآفرینی را به مصرف برساند برای موفقیت در بازار رقابتی هستند که در نهایت منجر به شکست آنها خواهد شد. امروزه کلید حل مشکلات در دست سرمایه گذارانی است که با تکیه بر شم فوق العاده ی خود و با تقبل مخاطرات قابل محاسبه، فعالانه با کارآفرینان همراه شده و با هدف کسب سود، نقاط ضعف آنان را پوشش می دهند. به این سرمایه گذاران، “سرمایه گذاران خطرپذیر” گفته می شود. در این روش در نهایت سرمایه گذار خطرپذیر پس از به نتیجه رسیدن طرح، سهم الشرکهی خود را از طریق مکانیسمی (استراتژی خروج)، به صاحب ایده واگذار می نماید
سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی CVC
سرمایه گذاری مخاطره پذیر شرکتی فعالیت های معین محدودی می باشند که به سرمایه گذاری خطر پذیر خارجی که حالتی از کارآفرینی سازمانی است تعلق دارند. CVC جزء لازم اما ناکافی از یک استراتژی جامع CV است که متأسفانه به جای CV در ادبیات مورد استفاده قرار گرفته است. CVC یک سرمایه گذاری به شکل VC است که قانونی اداره شده و به شرکت های تثبیت شده ای که در شرکتهای کوچک و متوسط و استارت آپ ها دارای جایگاه سهامی هستند می پردازد.
کارآفرینی سازمانی
کارآفرینی سازمانی در شرکت ها یا به واسطه شرکت های مشتق شده از سازمان و یا از طریق کارآفرینی استراتژیک صورت می پذیرد. این دو دسته خود شامل انواع دیگری از اقدامات در شرکتها می باشند. اشکال شرکت های مشتق شده از سازمان به طور معمول، افزایش دهنده های کسب و کارهای جدید گزینه های کسب و کارهای جدید از طریق سرمایه گذاری های سهامی برای شرکت ها می باشند به عبارتی کارآفرینی سازمانی اشاره به فعالیت های کارآفرینانه ای در داخل شرکت های تثبیت شده دارد که به اواسط دهه ی ۱۹۷۰ میلادی برمی گردد. برای اولین بار، کارآفرینی سازمانی توسط پترسون و برگر(۱۹۷۱)، به عنوان یک استراتژی و سبک رهبری، منطبق با سازمان های بزرگ، به منظور توانمند شدن در رقابت با توجه به افزایش سطح آشفتگی های بازار مطرح شد. تا اینکه این موضوع توسط کارهای برگمن (۱۹۸۳) و میلر (۱۹۸۳) و به صورت خاص توسط پینشت[۱] (۱۹۸۵) در کتاب وی درباره ی کارآفرینی سازمانی ارائه گردید. اشکال متفاوتی برای موارد قابل استفاده از آن در سازمان ها وجود دارد. از جمله ی این اشکال می توان، شرکت های مشتق شده از سازمان (۱۹۸۳ ,(Burgelman، کارآفرینی درون سازمانی (۱۹۸۵ (Pinchot، کارآفرینی سازمانی درونی (۱۹۹۲ , (Jones & Butler ، کارآفرینی سازمانی(۱۹۹۰ ,(Guth & Ginsberg ، کارآفرینی استراتژیک (۲۰۱۱ , Hitt et al) را نام برد.
از دیدگاه موریس و همکاران (۲۰۱۱)، کارآفرینی سازمانی در شرکت ها یا به واسطه شرکت های مشتق شده از سازمان (CV) و یا از طریق کارآفرینی استراتژیک صورت می پذیرد. این دو دسته خود شامل انواع دیگری از اقدامات درشرکت ها می باشند.
اشکال شرکتهای مشتق شده از سازمان به طور معمول، افزایش دهنده های کسب و کارهای جدید (گزینه های کسب و کارهای جدید از طریق سرمایه گذاری های سهامی) برای شرکت ها می باشند. این پدیده به سه شکل شرکت های زایشی مبتنی بر سرمایه گذاری داخلی (ICV)، شرکت های زایشی مشارکتی (CCV) و شرکت های زایشی مبتنی بر سرمایه گذاری خارجی (ECV)، در شرکتها به کار گرفته می شود.
[۱] Pinchot
[۱] Cooper
[۲] Corporate venture investing
[۳] Corporate Venture Capital
[۴] minority stakes
منابع:
Morris, M. H., Kuratko, D. F., & Covin, J. G. (2011). Corporate entrepreneurship and innovation: Entrepreneurial development within organizations, Third Edition, South-Western Pub, Mason, OH.
Van Rensburg, D. J. (2013). Strategic brand venturing: an intersectional idea. Management Decision, 51(1), 200–۲۱۹٫
Van Rensburg, D. J. (2014a). Brand intrapreneurs and brand managers: in search of disruption. Journal of Business Strategy, 35(4), 29–۳۶٫
Sakhdari, K. (2014). Externally oriented capabilities and corporate entrepreneurship: institutional and managerial contingencies. Unpublished doctoral dissertation, Queensland University of Technology.
معاونت پژوهش های اقتصادی، دفتر اقتصادی (۱۳۹۴). گزارش الگوی تأمین مالی بنگاههای کوچک و متوسط: توسعه ی صنعت سرمایه گذاری خطرپذیر در ایران. تهران: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.