تأمین مالی جمعی (قسمت سوم)

۳- مبتنی بر سهام [۱]

خرید سهام به شکلی جدید و تحت وب، هسته اصلی این مدل را شکل می دهد  .مدل مذکور به این صورت است که افراد نه در پروژهای خاص، بلکه معمولاً در یک کسبدوکار ادامه دار سرمایه گذاری می کنند و چیزی که در ازای آن دریافت میکنند سهمی از آن کسب وکار و درآمده ایش است. سازوکاری که برای این مدل توسط شرکت های متفاوت )که تعدادشان چندان هم زیاد نیست( توسعه یافته، به این صورت است که افراد پول شان را با مدیریت و رهبری افرادی که در سرمایه گذاری تجربه داشته و مدرکی از مؤسسات معتبر دارند، سرمایه گذاری میکنند. این سازوکار به اصطلاح مدیریت با سندیکا نامیده می شود. درواقع افرادی که قصد سرمایهگذاری دارند، پول خود را در اختیار یک مدیر سندیکای ثبت شده قرار میدهند. این مدیر سندیکا یک شخص حقیقی یا یک شرکت سرمایه گذاری میتواند باشد. سندیکا که وظیفه بررسی طرحها و کسب وکارهای متقاضی دریافت سرمایه را دارد، با توجه به دانش و تجربه خود، سرمایه در اختیار خود را در کسب وکارهای مختلف سرمایه گذاری میکند. نهایتاً شرکتها فقط با سندیکاها سروکار دارند )البته سندیکا درواقع یعنی شخص مدیر سندیکا(. این مدل از ویژگیهای زیر برخوردار است:

• راه اندازی کسب وکارهای بلندمدت تر : به جای پروژههای » تأمین مالی جمعی « در این مدل از یک خروجی، کسب وکارهایی ادامه دار شکل میگیرند. در این مدل جنس کار اساساً متفاوت است و کارآفرینانی که در مدل مذکور به تأمین سرمایه کسب وکار خود میپردازند با روندی معمولی و غیر پروژهای کسب وکار خود را مرحله به مرحله و بدون نگرانی رشد می دهند و شاید بشود گفت که این مدل نسبت به مدل قبل، کسب وکارهای باقوام تری می سازد.
• استفاده از تجربیات افراد خبره سرمایه گذاری : با سرمایهگذاری در این مدل، دو دسته از افراد از وجود مدیران سندیکا بهره میبرند. اولاً سرمایه گذارانی که با اطمینان بیشتر و با کمک گرفتن از خبرگی مدیران سندیکا پول خود را به شرکتهای مختلف می سپارند و ثانیاً مدیران کسب وکارهایی که سرمایه خود را از این طریق تأمین میکنند. گروه دوم در کنار خود مشاوران مالی حرفهای دارند که منافع شان ایجاب میکند در موفقیت آنها کمک کارشان باشند. ضمناً این مشاوران مالی در طول زمان خود به منابع ارزشمندی از تجربیات کسب وکارهای نوپا بدل می شوند.
• تعامل بانمایندگان به جای جمعیت انبوه سرمایه گذاران: برخلاف مدل مبتنی بر پاداش که فرد با تعداد زیادی سرمایه گذار طرف است و باید پس از دریافت سرمایه تعهداتش را به تک تک آنها به انجام رساند، در این مدل تنها مدیران سندیکا هستند که طرف حساب فرد کارآفرین میباشند. این موضوع قطعاً بخش زیادی از دغدغه های کارآفرین را کاهش میدهد. به ویژه از آنجایی که اختیار خروج سرمایه در لحظه با مدیر سندیکا است و کسی بدون اجازه او نمیتواند سرمایه اش را از یک طرح بیرون بکشد.
• امکان ورود سازمانها به سازوکار این مدل: در این مدل، سازمانهای دولتی و مؤسسات سرمایه گذاری به ویژه به عنوان سرمایه گذار و البته گاهی به صورت کارآفرین دریافت کننده سرمایه، فرصت ورود و فعالیت می یابند. شرکتهای سرمایه گذاری میتوانند سندیکاهایی تشکیل دهند که مردم سرمایه شان را برای سرمایه گذاری در اختیار آنها گذارند. البته ورود سازمانها به این مدل، کمی قواعد بازی را تغییر میدهد ولی نهایتاً این موضوع میتواند برآیند مثبتی داشته باشد.

۴- مبتنی بر اعطای وام[۲]

در مدل «تأمین مالی جمعی» مبتنی بر وامدهی، فردی که قصد انجام کاری را دارد – چه کسبوکار تجاری یا هر فعالیت دیگر- توسط سایت موردنظر به جمع دوستان و آشنایانش متصل می گردد و آنها برای انجام آن کار به او کمک میکنند. در نهایت، وی در قالب اقساط پول های آنان را پس میدهد. این مدل تا حدودی به مدل صندوق های قرض الحسنه خانوادگی شباهت دارد. در این شکل از تأمین مالی، دو طرف ارائه کننده و دریافت کننده وام، بدون واسطه با یکدیگر تعامل میکنند. با این تفاوت که در این مدل، طرف ارائه کننده وام یا قرض، بیش از یک نفر و درواقع انبوهی از مردم است. در این روش اعطای وام در دو شکل بلندمدت و کوتاه مدت صورت میگیرد. گاهی اوقات، قرضدهنده (مشارکت کننده) وجه خود (یا مبلغی بیش از آن) را در زمان معینی پس خواهد گرفت. اما مواردی دیده شده که دریافت کننده وجه (کارآفرین) پرداخت عین وجه یا بیش از آن را به سایر متقاضیان نظیر خود در همان شبکه اجتماعی پس از زمانی معین تعهد میکند و درواقع وجوه، سرمایه شبکه تلقی شده و در شبکه گردش میکند.

در جدول  ذیل مقایسه اصلی ترین ویژگی های چهار مدل تأمین مالی جمعی ارائه شده است:

[۱] Equity-Based

[۲] Lending-Based

منابع:

[۲] Jumpstart Our BusinessStartUps Act. 2012.112th Congress of the United States of America.

[۳] Crowdfunding’s Potential for the Developing World. 2013. InfoDev. World Bank.

نظام تأمین مالی تولید در ایران، بررسی ساختار مالی بنگاه های اقتصادی، جلد اول، ۱۳۹۴